In de begrotingsvoorstellen voor 2020 stelt het collegeraad een bezuinigingspakket van drie miljoen euro voor. Tegelijk zet het college óók in op investeringen die Bergen op Zoom economisch en sociaal veerkrachtig maken; zoals de stimulering van de agrofoodsector en biobased economy. (Tekst: Han Verbeem, foto: Pixabay / Kenneth Rodriguez)
BERGEN OP ZOOM – "Nee, nee, nee… de weekmarkt gaat als het aan ons ligt niét weg." Wethouder Patrick van der Velden benadrukt dat het beëindigen van de markt (zoals vermeld in de conceptbegroting 2020) pas een állerlaatste optie is – alleen als blijkt dat een voorgenomen reorganisatie niet werkt. "Pas dán komen we met een voorstel naar de raad. We willen eerst alle mogelijke moeite doen om de weekmarkt rendabel te maken. Nu is er een dekkingspercentage van slechts 44 procent en kost de markt de gemeente jaarlijks zo'n 30.000 euro. Dat moet anders."
Hóe de structureel verlieslijdende markt kostendekkend gemaakt moet worden, blijkt echter echter niet uit de begrotingsvoorstellen en het 'keuzepakket' van drie miljoen aan bezuinigingen dat de raad krijgt voorgelegd. Ook al valt er, feitelijk gezien, weinig te kiezen. De ombuigingen zijn nodig om de tekorten op het sociaal domein aan te vullen. Zo zijn er forse tegenvallers bij de inkoop van rolstoelen en extra uitgaven bij WMO-ondersteuning voorzien.
Oók blijven investeren
Tegelijk blijft de gemeente, als het aan het college ligt, op tal van terreinen volop investeren. Zoals in de versterking van de binnenstad (jaarlijks 2,5 ton) en in het stimuleren van economische projecten in bijvoorbeeld de agrofoodsector. Het gaat ook om investeren in "human capital", zegt wethouder Barry Jacobs. "Investeren in mensen en werkgelegenheid, onderwijs en scholing." Ook met de woningbouwprogramma's gaat het goed: uit winstnemingen van exploitaties vloeit de komende tijd zo'n 15 miljoen euro naar de algemene reserve – zo is de verwachting. Daarnaast heeft de gemeenten nog gronden "in de ijskast" staan waar nog op te verdienen valt als deze in expoloitatie worden genomen. Wat betreft de stikstofproblematiek, waamee de bouwsector momenteel te maken heeft, verwacht het college 'dat hiervoor landelijk wel een oplossing gevonden zal worden'.
Duurzaamheid
Ook duurzaamheid blijft een aandachtspunt. Zo zijn er gesprekken met lokale aanbieders van restwarmte aan lokale 'klimaattafels', aldus wethouder Andrew Harijgens. Binnen de regionale energiestrategie (RES) werkt Bergen op Zoom samen met andere West-Brabantse gemeenten en het waterschap. Daarnaast zijn er allerlei stimuleringsprojecten, zoals het jaarlijks toekennen van de Groene Pluim aan een ondernemingen die voorop lopen op het gebied van verduurzaming.
Afbouw nettoschuldquote op lager pitje
De huidige coalitie heeft harde afspraken gemaakt over duurzaam financieel beleid, met de afbouw van de gemeentelijke miljenenschuld die momenteel zo'n 240 miljoen euro bedraagt. Daarbij geldt de zogeheten nettoschuldquote als uitganpsunt: het percentage van de totale schuld in verhouding tot de totale gemeentelijke (jaar)Inkomsten. Momenteel ligt de nettoschuldquote ruim boven de 100 procent en de afspraak is om het niveau in 2026 terug te brengen tot 90 procent. Bij vaststelling van het Beleidskader 2020 (afgelopen juni) bleek dat 90 procent niet haalbaar is en zijn de ambities bijgesteld naar 93 procent. Nu, vier maanden verder, blijkt dat opnieuw bijstelling nodig is, ditmaal naar 93,5 procent.
Septembercirculaire
DIt alles heeft te maken met de Septembercirculaire van het Rijk, waarbij de gevolgen van Prinsjesdag worden doorvertaald naar de uitkeringen voor de gemeenten. De gemeente krijgt weliswaar voor 2020 extra geld maar dat is té weinig om de effecten voor de zorgkosten te compenseren. "Een groot deel gaat ook op aan de salarisstijgingen van ambtenaren als gevolg van de nieuwe CAO", zegt wethouder Annette Stinenbosch. Over de verminderde afbouw van de nettoschuldquote stelt ze: "We wíllen wel, maar kunnen onder de huidige omstandigheden niet anders."
Draconische maatregelen
Het college gaat ervan uit, dat voor 2021 het Rijk met méér geld over de brug zal komen om de gemeenten tegemoet te komen. Want Bergen op Zoom is niet de enige noodlijdende lokale overheid. Het merendeel van de Nederlandse gemeenten verkeert in zwaar weer omdat ze de zorgtaken op hun bordje hebben gekregen. "Komt dat extra geld er niet, dan moeten we in 2021 nóg anderhalf miljoen extra bezuinigen bovenop de drie miljoen die we nu in de begroting doorvoeren", zegt Stinenbosch. Het moet uit de lengte of de breedte komen. En dan zijn "draconische maatregelen" niet van de lucht: het schrappen van subsidies aan verenigingen, forse OZB-stijgingen, schrappen van armoedebeleid. "Zo ver willen we nu nog niet gaan. Maar voor 2021 sturen we aan op een sluitende begroting."
Eerlijk zijn naar de burgers
Het college heeft er echter alle hoop in dat de rijksoverheid "de noodkreet van de Nederlandse gemeente ter harte zal nemen", zo vult wethouder Jacobs haar aan. Deze week heeft hij persoonlijk nog overleg gehad met de Tweede Kamerfractie van zijn partij VVD. Voor de inwoners van Bergen op Zoom blijft het een onzeker vooruitzicht. Van der Velden beschouwt het sombere financiële scenario met extra bezuinigingen van anderhalf miljoen niet als een vorm van bangmakerij. "We willen vooral éérlijk zijn naar de samenleving", zo stelt de lokale bewindsman, waarmee hij verwijst naar het Bergse bestuursakkoord. "Zo laten we zien wat Bergen op Zoom boven het hoofd hangt als Den Haag ons laat zitten."