BERGEN OP ZOOM – Ieder jaar komt een zelfde discussie terug rondom de bekendmaking van het nieuwe Vastenavondmotto. Mensen vragen zich af waarom dit al een week voor 11-11 bekend gebeurt, terwijl dat vroeger niet zo was. Anderen zeggen dat het nooit anders is geweest. Ook dit jaar zagen we dergelijke reacties, na een artikel over de 'konvekasie'. KijkopBergenopZoom.nl vroeg om opheldering bij de Stichting Vastenavend en die stuurde deze kleine geschiedenisles rond naar de media, mede bedoeld als 'opwerremertje' voor vanavond.
Over de Bergse 11-11 traditie
Ieder jaar op 11 november komen vastenavend minnende Bergenaren traditioneel naar het vastenavendmonument De Geit van Mie d’n Os op het Bleekveldje om daar de Kale n’Eed af te leggen. De Kale n’Eed is de belofte om er alles aan te doen om de vastenavend van het volgende jaar tot een groot succes te maken. Dit jaar doen we dat voor de 57-ste keer, maar de traditie van de elf-elfviering is al veel ouder.
Al sinds mensenheugenis is 11 november de feestdag van Sint Maarten. Het was immers de laatste dag dat boeren hun pacht dienden te betalen. De oogst was binnen, het resterende loof werd verbrand en het land was ‘winterklaar’ gemaakt. De Bergse vastenavond heeft veel van haar wortels bij de hoveniers in deze stad liggen. En daarom vinden we deze verbranding ook terug in de Bergse elf-elfviering. De Boeren van de Leutige Ploeg van de Stichting Vastenavend verbranden het aardappelloof bij de Sint Jorisschouw (met een beeltenis van Sint Maarten) van hotel De Draak als start van de elf-elfviering. Bij deze rituele verbranding verjaagt het vuur de boze geesten en is een tegelijk een vreugdevuur. Het loof staat voor de verdorde natuur en de as geeft symbolisch nieuwe groeikracht aan het voorjaar.
Hierna vinden in besloten kring de verkiezingen van de Gròòtste Boer en de Prins plaats. En beide hoofdrolspelers benoemen respectievelijk Steketee en de Nar. Al deze hoofdrollen worden in onze stad altijd voor langere tijd vervuld maar in het spel van de avond lijkt het altijd een ‘verrassing’. Toch is er dit jaar wel sprake van een echte verrassing, omdat zowel de rollen van Gròòtste Boer als van Steketee vervuld zullen worden door twee nieuwe mensen.
Na deze verkiezingen trekken alle Boeren van de Leutige Ploeg, met in hun midden de nieuwe hoofdrolspelers naar de Geit van Mie d’n Os. En na 11 gongslagen leest de Gròòtste Boer daar de Kale n’Eed voor. Alle aanwezige Krabben zeggen hem luidkeels en regel na regel na. In deze Kale n’Eed wordt ook het motto voor de nieuwe vastenavond genoemd, maar het is zeker geen traditie dat het dan pas bekend wordt gemaakt. Veel Bergenaren denken dat dit wél een jarenlange traditie zou zijn en dat komt misschien ook om er enkele jaren geleden wel een aantal keren mee is geëxperimenteerd. Maar al weer vele jaren wordt het motto nu al enkele dagen voor 11 november prijsgegeven, namelijk in de uitnodiging aan de Boeren van de Leutige Ploeg voor de elf-elfviering.
De échte traditie van de Bergse elf-elfviering is dus het afleggen van de Kale n’Eed, de belofte aan de Geit van Mie d’n Os, om er alles aan te doen om de vastenavend van het volgende jaar tot een groot succes te maken. En als de Prins, na zijn toespraak, de Geit een boerenlauwerkrans heeft omgehangen, schiet hij een groene vuurpijl in de nacht en weet iedereen dat daarmee het licht op groen is gezet om te starten met de voorbereidingen voor een nieuwe vastenavond.
Foto: 11-11-2003 (Stichting Vastenavend)