Fosfaatbindende klei als ‘lapmiddel’ voor waterkwaliteit Binnenschelde

De waterkwaliteit van de Binnenschelde heeft ernstig te lijden door uitwerpselen van ganzen. Doordat het waterpeil relatief laag is, met weinig doorstroming, kunnen poepbacteriën zich razendsnel ontwikkelen tijdens warme zomermaanden. Daarnaast is er ongewenste algengroei door de fosfaathoudende bodem. Er is in de zomermaanden bovendien een zodanige hinder van blauwalg, dat gedurende een groot deel van het zwemseizoen een negatief zwemadvies geldt. (Tekst: KijkopBergenopZoom.nl, foto: Hans-Jorg van Broekhoven)

BERGEN OP ZOOM  – Waterschap Brabantse Delta en de gemeente Bergen op Zoom hebben besloten om gezamenlijk de waterkwaliteit van de Binnenschelde en het Markiezaatsmeer aan te pakken. Het zou vooralsnog gaan om tijdelijke maar tegelijkertijd noodzakelijke maatregelen, aldus een verklaring van de vier instanties. Zo worden dit voorjaar fosfaatbindende middelen toegevoegd aan het water. Ook wil men de poepbacterien (voor een groot deel afkomstig van ontlasting van overvliegende ganzen) aanpakken. 

De waterkwaliteit van de Binnenschelde zou het meest verbeteren als het water weer zout wordt, zo stellen de overheden in een gezamenlijke verklaring. Maar het duurt zeker tot 2032 voor het zover is. Daarom willen waterschap en gemeente snel extra beheermaatregelen nemen. "De Binnenschelde kampt in warme perioden bovendien met blauwalgen en in de afgelopen jaren kwamen daar bacteriële problemen bij", aldus de verklaring. Het waterschap acht het kansrijk om fosfaat bindende klei toe te voegen en start dit voorjaar een praktijkproef in cylinders in de Binnenschelde (‘enclosures’). De gemeente onderneemt actie tegen de problemen die worden veroorzaakt door poepbacteriën van ganzen en andere watervogels.

Kostbare ingreep

Het toevoegen van fosfaatbindende klei (Phoslock-klei) is een kostbare ingreep die bovendien van tijdelijke aard is. Hoe hoog de kosten exact zijn kan een woordvoerder van het waterschap nu nog niet melden. "We kunnen nu nog niet veel zeggen over de toepassingskosten omdat we daarvoor eerst proeven willen uitvoeren", zo laat het waterschap desgevraagd weten. "We hebben afgelopen jaar proeven in een laboratorium gedaan en willen dit jaar een grotere proef in de Binnenschelde uitvoeren. Daarmee krijgen we dan ook meer inzicht in wat de werkingsduur zal zijn en de kosten. De kosten van een toepassing zijn dus nog niet bekend."

Onderzoek

Waterschap, gemeente, provincie en Brabants Landschap hebben voor zowel de Binnenschelde als het Markiezaatsmeer een watersysteemonderzoek uit laten voeren. Onderzocht is of en hoe de waterkwaliteit weer goed kan worden. Voor het Markiezaat is samen met Brabants Landschap bovendien onderzocht welke situatie het beste is voor de natuur. In het gebied komen onder meer grote aantallen moerasvogels voor.

Overmaat aan voedingsstoffen

Uit het onderzoek komt naar voren dat de vertroebeling van het water wordt veroorzaakt door een overmaat aan voedingsstoffen (met name fosfaat) waardoor allerlei algen snel groeien. "Die voedingsstoffen komen niet zozeer van buitenaf, maar zijn al aanwezig in het water." In de oude zeebodem onder het ‘zoete’ en ‘zwak-brakke’ water worden voedingsstoffen niet vastgelegd, maar zijn ze steeds opnieuw beschikbaar voor algengroei. "Dit systeem kan in de Binnenschelde worden doorbroken door het water weer zout te maken of door in de huidige zoete situatie stoffen toe te voegen die de voedingsstoffen binden."

Extra eilandjes

Het Markiezaat kan worden verbeterd door het gebied op een natuurlijkere manier in te richten. Brabants Landschap overweegt de aanleg van extra eilandjes voor broedvogels zoals de kluut en de bontbekplevier en het natuurlijker maken van de oevers langs de Markiezaatskade. Brabants Landschap wil de maatregelen in het Markiezaat combineren met de herinrichting van de Molenplaat.