Al 40.000 jaar geleden, toen leefde wat men de Cro Magnummensen noemde, werd er kunst gemaakt. De grottekeningen van dieren en mensen zijn wereldberoemd. Dat geeft aan dat kunst en cultuur ingebakken zit in de mens. Dat onderscheid ons van de dieren. Overal om ons heen zien wij kunst en culturele uitingen. Of het nu muziek is, dans, toneel en wat er zoal in musea te zien is en denk ook aan bouwkunst. Kortom, kunst en cultuur is een integraal onderdeel van ons dagelijks leven.
door: Maarten van ’t Hof, voorzitter Stichting Arsis kunst en sociëteit en Stichting Kunstwerk
In praktisch elk huis is kunst te vinden. Kijk maar eens goed om je heen. Daarnaast is de vormgeving van vele gebruiksvoorwerpen eigenlijk ook een vorm van kunst.
Stof opwaaien
Het nieuwe bestuursakkoord van de provincie heeft terecht veel stof doen opwaaien. Cultuur niet meer apart noemen binnen de meest culturele provincie van Nederland, is heftig. Het ontkent het belang van kunst en cultuur in de samenleving.
Daarbij gaat nog meer om de aandacht dan direct om de subsidies. Al heeft dat ook een enorme impact. Dat er steeds weer gekeken moet worden naar wensen en mogelijkheden is duidelijk. Maar niet benoemen geeft iets weer van de gedachtenwereld van het bestuur. Dat is van alles nog het meest schokkend. Gelukkig is dat uiteindelijk ook bij het provincie bestuur doorgedrongen en erkent men ook deze fout. Maar alleen nadat er een storm was opgestoken. Helaas is het voorgenomen financiële beleid niet aangepast dus er valt nog het nodige te veranderen.
Altijd lastig
Cultuur blijkt altijd lastig voor de politiek. Men onderschat enorm het belang. Het is een bedrijfstak in Nederland bijna net zo groot al bv de luchtvaart inclusief Schiphol. Culturele gebeurtenissen leveren een enorme bijdrage aan de levensvreugde van mensen maar ook aan de economie. Culturele evenementen leveren flinke bijdrage aan bv de omzet van de horeca. Cafés leven soms het hele jaar van de paar dagen Vastenavond. En duizenden mensen verdienen hun brood in de culturele sector.
Subsidies zijn nodig
Moet dit dan met subsidies overeind gehouden worden? Soms wel. Overheden subsidiëren bijvoorbeeld op allerlei manieren innovatie en bedrijven in het algemeen. Zo is recent bekend geworden dat het mondiaal succesvolle bedrijf, Booking.com, dat enorme winsten maakte (vóór de coronacrisis) wel 2 miljard (!!) subsidies en belastingkorting heeft weten binnen te halen. Vergelijk dat eens wat er aan kunst en cultuur wordt uitgegeven en hoeveel mensen daar dagelijks plezier van hebben. En dat geld verdwijnt niet naar onbestemde aandeelhouders in het buitenland maar komt ten goede aan alle inwoners van ons land.
Culturele evenementen
Bij culturele evenementen is het lastig om de opbrengsten te meten. Laten we een mooi Bergs voorbeeld nemen: de Maria Ommegang. Dat is zeker een onderdeel van de lokale cultuur. Er wordt door vrijwilligers enorme bergen werk verzet. Maar er komt ook subsidie bij kijken omdat de kosten die men voor dit evenement moet maken niet direct uit het publiek te halen zijn. Natuurlijk zouden wij de stad op slot kunnen doen en dan toegangsgeld vragen. Maar dat is lastig. Kortom, het is moeilijk voor de organisatie om opbrengsten te regelen die hun kosten kunnen dekken.
Economisch gewin
Zo’n evenement levert heel veel economisch gewin. Horeca bijvoorbeeld spint er garen bij. De mensen gaan vooraf, tijdens en erna een terras of restaurant bezoeken. Maar ook winkeliers krijgen meer klanten. En deze ondernemers kunnen door deze omzet weer werkgelegenheid in stand houden en de levendigheid van de stad bevorderen. Waardoor de stad weer aantrekkelijk wordt voor ondernemers om te investeren omdat de werknemers er graag wonen.
Belastingvermindering versus subsidie
De enige manier waarop te regelen is dat de economische voordelen weer bij de organisatoren terecht komen, is via belastingen en dan subsidies. Zou men geen subsidies geven, dan zou het best te beredeneren zijn voor dit voorbeeld dat wat je bespaart op een dergelijke subsidie geen winst oplevert voor de gemeente. Omdat minstens dit wordt ‘opgegeten’ door minder belasting opbrengst. Netto zijn we dan een evenement kwijt en niets opgeschoten voor de gemeentelijke begroting.
Dit voorbeeld geldt natuurlijk voor heel veel vormen van kunst en cultuur.
Investeren in levensgeluk
Indirect betalen dus de inwoners en ondernemers van de gemeente via de belastingen een heel klein deel als toegangskosten voor een evenement. In dit voorbeeld, gezien het aantal gelukkige gezichten onder de toeschouwers en het duidelijke plezier van de vrijwilligers die het mogelijk maken, een prachtige investering in levensgeluk. En daar is de kunst en cultuur dan ook voor bedoeld.
- Arsis is een stichting waarin 45 kunstenaars uit de regio samen activiteiten ontplooien.