Van de vroegere St Jacobspoort (hier een tekening uit 1672), vlak achter de huidige Spiritusschoorsteen, zijn nog resten oftewel 'relicten' ondergronds aanwezig. Op de plaats komt echter een flatgebouw van zeven etages. (Foto: collectie Het Markiezenhof)
INGEZONDEN BERICHT, bewerkt door de redactie
BERGEN OP ZOOM – De Vereniging Binnenstad (VB) vindt dat in 2013 gemaakte afspraken met de gemeente over behoud van historie en bescherming van het aanzicht binnen het plan ScheldeVesting niet of onvoldoende worden nageleefd. Dat schrijft secretaris Flip Aertssen in een reactie aan het college van B&W. In deze brief vraagt de VB-bestuurder aandacht voor een vijftal aspecten binnen het plangebied: de sloop van de laatste resten van oude stadspoorten, de té massale hoogbouw in het plangebied, het herstel van bruggen, de naleving van het beeldkwaliteitsplan en het toestaan van extra (horeca)functies.
"Zoals u weet is de belangrijkste doelstelling van de VB het zorgvuldig omgaan met bestaande en nieuwe bebouwing in de binnenstad en het Beschermd Stadsgezicht", zo schrijft de sectretaris namens de VB in de brief. Al in februari 2013 is er overleg geweest tussen de gemeente en de VB, merkt hij op. "Nadrukkelijk is afgesproken hoe er met het water, de kades, de Waterschans en relicten in de grond zou moeten worden omgegaan: zoveel als mogelijk herstellen en bewaren." De belangenvereniging "constateert opnieuw dat deze afspraken niet geheel worden nagekomen", aldus VB-secretaris Aertssen.
Flats op stadspoort: weinig respect voor verleden
In het deelplan Soete Veste is geen mogelijkheid opgenomen om te verwijzen naar de ondergronds nog aanwezige resten van de oude Middeleeuwse stadspoorten. Aertssen: "De VB vindt dat een duidelijk gemis, te meer nu uw college heeft aangegeven meer te gaan doen om de historie van Bergen op Zoom beter en meer zichtbaar in beeld te brengen." Bij dit voornemen volstaat niet een bordje met tekst waar verwezen wordt naar de voormalige stadspoorten in het Havenkwartier, schrijft het bestuurslid. "Het oprichten van een zeven verdiepingen hoog gebouw op de plaats van de Jacobspoort getuigt van weinig fantasie en respect voor het verleden."
Creatviteit
De realisatie van deze hoogbouw zou ook strijdig met de afspraken van februari 2013, stelt de Vereniging Binnenstad. "De VB dringt er bij het college op aan om juist op deze locatie met veel creativiteit een aansprekend bouwwerk te realiseren. Wellicht is het de moeite waard te onderzoeken of op de plaats en fundering van de poort een woning gebouwd kan worden in het goed bekende volume van de poorttoren."
Hoogbouw
De inplanning van hoogbouwblokken vindt de Vereniging Binnenstad "stedenbouwkundig onjuist en strijdig met de voornemens van het college over de beeldkwaliteit" die niet aansluiten bij de bebouwing in het oude Havenkwartier. Eerder al bracht de VB zienswijzen in over de uitwerking van fase 1, waarbij de hoogte van het Hamhuis, "een éémmalig hoogte-accent, iets teruggebracht is. Helaas is daarna, in strijd met het besluit van de Gemeenteraad, toch nog een tweede hoogbouwblok toegestaan (en inmiddels gerealiseerd), wat voor het stadsbeeld en beleving van de wijk en zeker ook voor het aangrenzende monumentale Groot Arsenaal zeer nadelig is."
Bouwblok bij Papegaaiebrug
In de ideeën/voorstellen voor fase 2 en 3 is onder andere een hoog bouwblok voorzien nabij de voormalige Papegaaiebrug en op de zuidoosthoek van het Nedalco-terrein ter plaatse van de huidige dam tussen Ham en Vissershaven. "De VB vindt beide hoge bouwblokken stedenbouwkundig daar zeer ongewenst. In het eerste geval omdat het de omgeving en het karakter van de bijzondere Getijdenwatermolen ernstig schaadt. De bouwmassa’s van het complex Vissershaven drukken de Watermolen qua massa al fors weg; het toevoegen van een hoog blok aan de overzijde van het water zal dit nog verergeren."
Enrstige afbreuk aan ambiance
In het tweede geval zal het voorziene zeven verdiepingen hoge gebouw volgens Aertssen "ernstig afbreuk doen aan gewenste ambiance van de oude haven" en het idee van het terug brengen van water in de stad. "Het staat ook haaks op de eerder geëtaleerde visie van het ene hoogteaccent van het Hamhuis in dit gebied." In het bestemmingsplan Nieuwe Vesting zijn voor fase 2 en 3 een tweetal hoogte accenten aangegeven. "Deze accenten liggen niet op de genoemde plekken maar aan de van Konijnenburgweg tegenover de brandweerkazerne, waar het tracé van de Rijtuigweg op die weg uitkomt." De VB verzoekt het college dan ook "zeer dringend om conform deze visie te werk te gaan. Bij een herhaling van procedures zoals bij de eerste fase is niemand gebaat."
Bruggen
In het verleden waren in het plangebied nabij de Ham, twee bruggen aanwezig; een over de voormalige Vissershaven en een over de binnenhaven. "Na sloop van de bruggen zijn er twee dammen aangelegd die sterk afbreuk doen aan de beleving van het Havenkwartier." De VB pleit er voor om de bestaande dammen te vervangen door bruggen om zodoende de beleving van het oude havengebied voor een deel terug te winnen. "Het geld dat nu gereserveerd is voor een brug ter hoogte van het zogenaamde Hamhuis zou hiervoor ingezet kunnen worden. De brug bij het Hamhuis is niet logisch omdat daar nooit een brug heeft gelegen."
Beeldkwaliteitsplan
In het beeldkwaliteitsplan is nauwkeurig beschreven hoe de beeldkwaliteit in dit deel van het historisch centrum er uit komt te zien. De VB vindt dat in de eerste fase van Nieuwe Vesting daar niet altijd rekening mee is gehouden. "Te vaak is naar onze mening gekeken naar het kostenaspect en heeft daar de beeldkwaliteit onder geleden. Wij doen een dringend beroep op u om de ontwikkelaar mee te geven zich aan de beeldkwaliteit te houden." In grote lijnen komt het er volgens Aerrssen op neer. dat de nieuwbouw qua sfeer, schaal stijl en kleurstelling aansluiten bij het aangrenzende Havenkwartier en binnenstad. "Eerder merkten wij op, dat in verband met de gewenste aansluiting bij de binnenstad schuine dakhellingen van niet meer dan 60 graden moeten worden toegepast, afgedekt met keramische dakpannen met voor 75 procent kleur rood-oranje."
Horeca-achtige voorziening
Voor fase 2 en 3 is vooral voorzien in de woonfunctie. De VB vindt dat voor de levendigheid van de nieuwe wijk het mogelijk moet zijn om een of meerdere andere functies toe te staan. "Een horeca-achtige voorziening nabij het water zou een idee kunnen zijn", zo besluit secretaris Aertssen de brief van de VB aan het college.