BERGEN OP ZOOM – Bij archeologisch vooronderzoek op het voormalige rangeerterrein aan de Zuid-Oostsingel in Bergen op Zoom, is deze week een onderaardse gang gevonden. Het is één van de ‘tegenmijngangen’ die bij de vestingwerken hoorde en dateert van omstreeks 1701. De gang is helemaal intact, van baksteen opgebouwd en inwendig 90 cm breed en 1,25 meter hoog, net genoeg om er gehurkt doorheen te kruipen. Verrassend is de lengte: in totaal bijna 58 meter. Vrijdag nam wethouder Patrick van der Velden een kijkje bij de archeologische ontdekking, waarbij hij uitleg kreeg van archeologen Marco Vermunt en Alexander van der Kallen.
De gang ligt ruim 2 meter onder de grond en loopt onder de voormalige dansschool van Jordans en onder de Zuidoostsingel door, tot onder het gebouw van de GGD. Op die plek is bij de bouw van het kantoor in 1989 een betonpaal dwars door het gewelf geboord. Daardoor konden stadsarcheoloog Marco Vermunt en zijn assistent Alexander van der Kallen niet verder dan die plek: "Gelukkig zijn er destijds wel foto’s gemaakt. Daarop is te zien dat de gang oorspronkelijk nog verder doorliep. De complete gang was 110 meter lang. Hij eindigde bij de kruising van de Hermusstraat en de Burgemeester Hulshofstraat."
Bekend van oude kaarten
Dat deze gang op deze plek lag, was al bekend uit oude kaarten van de vesting, aldus Vermunt. "Maar het was voor de archeologen een verrassing om hem nog helemaal compleet aan te treffen. Wat opbouw betreft is de gang identiek aan het ingewikkelde gangenstelsel dat enkele jaren geleden ontdekt werd in de Coehoornstraat." Inwendig heeft de gang tientallen nissen, van waaruit de soldaten nieuwe gangen in het zand konden graven, tot onder de vijand. Die werden dan van onder af de lucht in geblazen.
Nog twee tunnels
De komende tijd zullen ook de resten van nog twee andere onderaardse gangen in het gebied worden blootgelegd, zeggen Vermunt en Van der Kallen. Eén daarvan loopt tot tot aan de spoorrails. Naar verwachting van de archeologen zal deze niet meer intact zijn, gezien de vele bouwwerkzaamheden die daar in het verleden hebben plaatsgehad.
Nieuwbouw Meldkamer
Wethouder Van der Velden toonde zich onder de indruk van de ontdekking, en vooral over de intacte staat van de tunnel. Op deze locatie komt binnenkort nieuwbouw voor de Meldkamer van de Veiligheidsregio. Wat er met de tunnel gaat gebeuren is niet duidelijk. "We zullen kijken of deze in de nieuwbouw opgenomen kan worden maar dat zal niet zo eenvoudig zijn." Waarschijnlijk vergaat het de tunnel zoals zoveel dingen uit het verleden: zand erover.
Fotobijschrift: Archeoloog Alexander van der Kallen geeft wethouder Van der Velden uitleg bij de nieuwste ontdekking. De bewindsman waagt zich echter niet in de tunnel. (Foto: Han Verbeem).
Tweede afbeelding: Een kaart van het gebied waarop ook de eerder ontdekte tunnels in het gebied staan aangegeven (ter hoogte van het huidige ABG, het Kantongerecht en het Stadskantoor). De nieuwste ontdekking is rood gemarkeerd. Enkele jaren geleden is ook een gang ontdekt bij de Coehoornstraat; deze behoorde bij het vroegere ravelijn Antwerpen.