Nieuwsanalyse: Af-pers

(Illustratie: Pixabay / Mohamed Hassan)

De kogel is door de kerk. Het nieuwe college van Bergen op Zoom is bekend, en daarmee de namen van drie nieuwe wethouders ‘van buiten’. Woensdagmorgen klokslag 11.00 uur is het team van wethouders bekendgemaakt tijdens een online persconferentie, door formateurs Arjan van der Weegen en Ad Verbogt. Jammer genoeg lag het nieuws toen al op straat. Afgedwongen, door de af-pers.

Door: Han Verbeem, redacteur KijkopBergenopZoom.nl

Je hebt media, je hebt de pers en sinds kort in Bergen op Zoom ook de af-pers. Af-persers, dat zijn journalisten die geheime en gevoelige informatie over personen beschikken. Die vervolgens de eigenaar van het dossier ermee confronteren met een aanbod dat deze niet kán weigeren: “Wat is het je waard als we dit níet publiceren?” Wetend dat publicatie beschadigend kan werken als het naar buiten komt, en ook wetend dat de betrokkene er álles aan zal doen om het tegen te houden.

‘Exclusive’

Het overkwam, naar eigen zeggen, ook formateur Arjan van der Weegen. Woensdagmorgen was de online persconferentie waarbij de verslaggevers van de regionale krant ontbraken. Al snel bleek waarom: ze hadden een exclusief vóórinterview afgedwongen. Want, zo gaf de formateur ruiterlijk toe: hij had anderhalf uur eerder al met de krant gesproken en een ‘exclusive’ interview afgegeven.

In bescherming nemen

Had Van der Weegen dit níet gedaan, zo vertelde hij de geschokte overige media tijdens de persconferentie, dan had het dagblad een geheime en zeer vertrouwelijke namenlijst gepubliceerd van overige wethouderskandidaten. Voor een aantal van hen zou bekendmaking van hun sollicitatie ernstige politieke averij of carrièreschade veroorzaken. “Ik ben hier héél transparant in”, gaf Van der Weegen ruiterlijk toe. “Dit heb ik gedaan om de mensen op de lijst in bescherming te nemen.” Chantage? Dat woord wil Van der Weegen niet in de mond nemen. “Ik zie het zelf niet zo zwart-wit.” Voor de formateurs telt uiteindelijk het grotere goed: het veiligstellen van het formatieproces.

Schijt aan de integriteit

De integriteit, we raken het kwijt. Want net zoals er politieke afspraken zijn over integer gedrag, zo zijn er ook journalistieke gedragslijnen. Zoals het toepassen van hoor en wederhoor, het checken van feiten en vooral: geen misbruik maken van onrechtmatig verkregen informatie. De af-persers hebben daar schijt aan. Voor hen telt maar één ding: de overlevingsstrijd in de neergaande spiraal van dalende oplagecijfers en advertentie-inkomsten. En af-persing? Welnee. Gewoon slim onderhandelen. Het zal je baan maar zijn…