Foto 1: een schaalmodel van het tijdelijke kunstwerk dat het monument vier weken gaat laten schitteren. Foto 2: de kunstenaars met de panelen die om de naald worden aangebracht. V.l.n.r: Addie van Kempen, Carla Stouthart, Frits Sonnenberg en Gerard Fransen.
BERGEN OP ZOOM – Op 8 en 9 september vindt in de hele gemeente het evenement Kunsten in de Monumenten plaats. Het is de Bergse variant op de landelijke Open Monumentendag. Eén van de deelnemers aan die dagen is een afvaardiging van Arsis. Ze zijn bezig met een bijzondere ode aan een al even uniek kunstwerk.
Bijna niemand spreekt Esperanto. Deze internationale taal is ooit bedacht door Lejzer Zamenhof, die als pseudoniem de naam Esperanto gebruikte. Het idee was een eenvoudig te leren, politiek neutrale wijze van communiceren te creëren. Wie er meer over wil weten kan eens beginnen op deze Wikipedia-pagina.
Verbeelding
Er zijn wereldwijd maar ongeveer twee miljoen mensen die het beheersen maar de taal spreekt veel anderen wél tot de verbeelding. Alleen al in Nederland zijn zes Esperantomonumenten te vinden en Bergen op Zoom staat in dat rijtje.
Volgens Gerard Fransen, één van de kunstenaars die het betreffende object binnenkort gaat laten schitteren, weten maar twee op de tien Bergenaren waar het Zamenhofmonument staat. Namelijk in het gras van het Bolwerk, vlak naast de Zuidzijde Zoom. Omdat het aanstaande Kunsten in de Monumenten weekend als thema ‘In Europa’ heeft, werd aan sociëteit Arsis gevraagd iets bijzonders rondom de bijna een eeuw oude "naald met wereldbol” te creëren. Dat hebben vier leden van het kunstenaarscollectief met veel liefde op zich genomen.
Bespiegelingen en reflecties
Samen met collega-kunstenaars Addie van Kempen, Carla Stouthart en Frits Sonnenberg is Gerard Fransen eerst eens goed gaan nadenken over de vraag van de gemeente. "We willen natuurlijk niets beschadigen en ook het oorspronkelijke werk in ere houden", vertelt Fransen. Het leidde tot allerlei bespiegelingen en reclecties, meldt een persbericht van Arsis. En zo ontstond het idee om het monument, dat tevens op de lijst van Bergse kunstwerken in de openbare ruimte staat, letterlijk en figuurlijk te laten schitteren.
Schitterend
Het werk is inmiddels helemaal opgepoetst en schoongemaakt, en vanaf week 34 gaan de kunstenaars de naald en zijkanten van het monument bekleden met glimmende spiegels. "Het was nog niet eenvoudig om een constructie te bedenken die stevig genoeg is, zonder dat we iets hoeven boren", aldus Gerard. Maar het is gelukt, vertelt hij trots. Zo'n 30 vierkante meter spiegel wordt gebruikt om het kunstwerk compleet te maken. Dat lijkt veel maar er komen om het monument heen ook vijf draaiende spiegelpanelen te staan, die voor nog meer schittering moeten zorgen.
Onthulling
Op vrijdag 7 september wordt de ode van Arsis aan het Esperanto-kunstwerk onthuld, tijdens de officiële opening van het weekend. Dan worden tevens de door de gemeente in het leven geroepen erfgoedprijzen uitgereikt. Tot die tijd gaan de spiegels verscholen achter zwarte folie, om de verrassing van het beoogde effect zo groot mogelijk te houden. Fransen: "We hopen dat de gemeente er ook nog tijdelijke verlichting op weet te zetten maar of dat lukt is nog niet zeker."
Ook na het weekend nog even te bewonderen
Deze creatie mag na de opening van het Kunsten in de Monumenten weekend vier weken blijven staan en daar is Gerard blij mee; "Er is zó veel te doen en te zien in dat weekend, het lukt nooit om dat allemaal mee te krijgen." Dit werk is echter ook daarna nog bijna een maand te bewonderen. De makers hopen vooral dat de boodschap erachter overkomt. Esperanto en Europa gaan wat hen betreft om verbondenheid en vrede. Dit tijdelijke Esperanto Reflex Monument moet dat letterlijk en figuurlijk uitstralen.