Vrijmarkt: van koffieapparaat tot archiefstukken

Koopjesjagen op de Vrijmarkt: een legger uit het Algemeen Rijksarchief 1812-1832 werd aangeboden voor 15 euro. Het 17e eeuwse bakje van Bergs aardewerk is voor twee euro van de hand gegaan. Foto's: Han Verbeem

BERGEN OP ZOOM – De Vrijmarkt is letterlijk een vrijplaats waar álles te koop is. Eénmaal per jaar houdt heel Nederland uitverkoop: de overbodige ballast gaat letterlijk en figuurlijk op straat. KijkopBergenopZoom.nl maakte een rondje over de markt in de Bergse binnenstad en dat leverde bijzondere resultaten op. Van een koffieapparaat ('zo goed als nieuw') tot complete archiefstukken: een legger uit het Rijksarchief 1812-1832. Waar het vandaan kwam? De verkopers halen de schouders op. Hoe ze eraan gekomen zijn boeit hen niet, belangrijker is: hoe kom je ervan af…

Wandelend door de Steenbergsestraat is het meteen raak. Bij een kraampje oude huisraad staat wat aardewerk. Even kijken en… jawel. Het is een 17e eeuws 'testje' (een warmhoud-bakje voor gloeiende houtskool) van Bergs aardewerk. Ooit gebruikt als plantenbakje, wat te zien is aan de ringen met kalkaanslag aan de binnenkant. Het ziet er nog fraai uit. Prijs: twee euro. Daar kunnen we niet voor sukkelen dus het stukje Bergs antiek gaat mee in de boodschappentas. Dan een stuk verder: bij de poort van het Markiezenhof heeft een jongedame leuke keukenspullen in de aanbieding. Enkele blauw-witte kopjes van het servies dat we thuis óók gebruiken. Prijs: één euro. Dus ook deze gaan mee.

Fotocamera

Een eind verderop, bij de Fortuinstraat, valt ons een jongeman (hooguit 12 jaar) op, die een kleedje heeft uitgespreid met daarop wat elektronische apparaten. Zoals twee splinternieuwe Panasonic-zoomcamera's met Leica-lens. Nieuwprijs (we googelen even ter plekke): een krappe 300 euro. Nu in de verkoop voor een tientje. Dat lijkt ons geen zuivere koffie. We checken online of de serienummers niet zijn opgegeven als zijnde gestolen. Het valt gelukkig mee. Wél blijkt er een barst in het LCD-scherm aan de achterzijde te zitten. Maar via de viewfinder is het toestel toch te gebruiken. 

Legger uit Rijksarchief

Dan de klapper van de dag. Een vriendelijke meneer bij de poort van Het Zwijnshoofd biedt oude boeken aan, met onder meer verzamelaarsgoed voor Vastenavend-liefhebbers. Aan de rechterkant ligt een stapel met oude documenten. En een indrukwekkend boekwerk, dat een (voormalig?) archiefstuk blijkt te zijn uit het Algemeen Rijksarchief: een register waarin wijzigingen van ramen en deuren van de (vroegere) gemeente Maasland zijn bijgehouden. Alleen… er is geen enkele aantekening in gemaakt, het boek is nagenoeg leeg. "Daarom heeft het archief het ook weggedaan", legt de verkoper uit. Maar waar dan, en wanneer was dat? Komt het dan uit het Bergse archiefdepot en is het bij de recente verhuizing verkocht? Is er meer opgeruimd? Het blijken allemaal héél lastige vragen en de man haalt slechts nuchter zijn schouders op. Hij wil tot zaken komen. Prijs: vijftien euro. We kopen het maar, want wie weet is er een archivaris die het boekwerk kan gebruiken. Even een belletje doen met het West-Brabants Archief, na het weekeinde. En omdat we niet afdingen, krijgen we er voor één euro exra een fraai document bij; een Huwelijks-Dicht uit 1747, ter gelegenheid van de bruiloft van ene Willem Hartoog en de adellijke dame Kornelia van Kinschot.

Koffiezetter

De ronde over de Vrijmarkt nadert het einde, de tassen volgeladen. We eindigen bij een kraam met twee vriendelijke ouderen, die een koffieapparaat in de aanbieding hebben. Deze stond aan het begin van de dag al geprijsd voor veertig euro maar is nog steeds niet verkocht. Nog maar even informeren naar de huidige prijs: inmiddels gezakt tot 35 euro. Tijd om tóch even af te pingelen. Dertig euro dan maar? De dame moet even nadenken, maar na een goedkeurende knik van haar echtgenoot gaat ze overstag. Het loeizware apparaat gaat in een stevige boodschappentas en daarmee hebben we letterlijk en figuurlijk onze handen vol. We gaan huiswaarts, de tassen volgeladen. Op de terugweg passeren we andere koopjesjagers die ook allerhande goederen meesjouwen naar hun auto: schemerlampen, opgerolde vloerkleden, schilderijen met landschapstafereeltjes en stillevens. We groeten hen vriendeijk. Zo gaat het met de Vrijmarkt op Koningsdag: de één zijn ballast is de ander zijn rijkdom.