Wethouder Van der Weegen (links op de foto) en museumdirecteur Cees Meijer tijdens de onthulling van het gefabriceerde 'geheimenboek', bij de perspresentatie van 23 mei. Het boek was maandagavond onderwerp van gesprek in de gemeenteraadscommissie. (Tekst en foto: Han Verbeem)
BERGEN OP ZOOM – Wethouder Arjan van der Weegen is diep door het stof gegaan, maandagavond in de commissievergadering van de gemeenteraad. Voor het eerst sinds de mediarel over het nepboek van het Markiezenhof, heeft de lokale bewindsman zich verantwoord tegenover de Bergse raadspolitiek: Van der Weegen gaf toe verwikkeld te zijn geraakt in een 'creatieve marketingcampagne' van het museum waarbij hij zich als wethouder té betrokken heeft opgesteld. Daardoor heeft hij het spel meegespeeld, ook op het moment dat hij eigenlijk had moeten ingrijpen. "We hadden moeten zien dat te veel mensen dachten dat het echt was", aldus Van der Weegen. Hij beloofde de raadsleden plechtig: dit gaat nóóit meer zo gebeuren. Een meerderheid van de raadsfracties accepteerde de excuses en de uitleg van de wethouder en daarmee lijkt dit boek -althans in politiek opzicht- weer gesloten.
De publiciteitsstunt van het museum en het Cultuurbedrijf was goed bedoeld en zorgvuldig voorbereid, zo sprak Van der Weegen de commissieleden toe. Centraal stond de campagne 'Publiek geheim, geheim publiek', over storytelling en het vertellen van geheimen. "Medewerkers wilden laten voelen hoe het is om een geheim te ontdekken, te ontsluiten en te bewaren." Daarom is hij als wethouder meegegaan in het idee om een spraakmakende ontdekking te ensceneren en een gefabriceerd nepboek in te metselen. Daarbij een aantal media én het grote publiek in de waan latend dat het om een authentieke ontdekking ging. Bovendien was in het verleden al tweemaal een soortgelijke marketingcampagne georganiseerd zónder commotie. Zo verwees Van der Weegen naar de zogenaamde plannen van een Arabische miljonair om het Markiezenhof te kopen, en naar de 'vondst' van een historisch BoZteVin-wijnglas in de Kaai. Ludieke acties van het museum, echter met medeweten en medewerking van alle media die het publiceerden. Dat is nu niet gebeurd. Het is allemaal té echt en té serieus naar buiten gebracht.
Nepnieuws
Maar, zo benadrukte de wethouder: "Het is nooit de bedoeling van het gemeentebestuur geweest om nepnieuws te verspreiden." Diverse politici waren daar maandagavond in de commissie niet zo van overtuigd. De stunt haalde vorige week de landelijke publiciteit, vooral na de snoeiharde hoofdredactionele commentaren die enkele regionale media op hun websites hadden geplaatst. Daarmee stond Bergen op Zoom even in het middelpunt van de landelijke belangstelling. Commissielid Piet Juten (BSD) liet een fragment horen van een radiouitzending, waarbij de presentator al lachend en spottend de gemeente op de hak nam. "Zó staan we in den lande dus bekend", merkte Juten droogjes op.
Gewaarschuwd
Vanuit de raadscommissie kreeg wethouder Van der Weegen maandagavond de vraag gesteld, of hij niet vóóraf gewaarschuwd was voor mogelijke negatieve publiciteit. Dat klopt, zo moest hij toegeven: tijdens een voorbereidende bespreking met de museumdirectie ontstond lichte twijfel of een dergelijke publiciteitsstunt wel door het publiek begrepen zou worden. "Want anders zou dat zomaar het einde van onze carriéres kunnen betekenen", zou de wethouder daarbij opgemerkt hebben. Desondanks is de marketingactie doorgezet.
'In de ijskast'
Ton Linssen (Lijst Linssen) was onverbiddelijk. "Dit leidt tot imagoschade!" En het heeft wat hem betreft consequenties. Linssen deed een oproep om het hele storytelling-concept voorlopig in de ijskast te zetten. "Dit heeft rust nodig", sprak hij. Bovendien zijn er wel belangrijkere zaken in Bergen op Zoom die het geld én de ambtelijke aandacht kunnen gebruiken die nu naar storytelling gaan. Ook van Piet Juten (BSD) mag de gemeente 'een pas op de plaats' maken met storytelling. Het concept is, landelijk gezien, niet nieuw en bovendien elders al op z'n retour, zo stelde hij. Ton van Dorst (Steunpunt) vond de kwestie vooral erg pijnlijk: "Bezoekers van ons mooie stadspaleis maken foto's van een boek dat niets voorstelt." Dat roept teleurstelling op, met het risico dat deze mensen niet meer terugkomen. "We moeten als gemeente zorgvuldig met ons erfgoed omgaan."
'Een beetje dom'
Kritiek was er ook vanuit CDA ('de wethouder was een beetje dom', aldus Stefaan Verheugt) en van GroenLinks. GL-voorman Peter van den Ouden had zelf de kwestie op de commissieagenda laten plaatsen. In zijn ogen was er wel degelijk sprake van het verspreiden van nepnieuws door het college. Van den Ouden accepteerde desalniettemin de excuses van de wethouder en wat hem betreft hoeft het storytellingbeleid niet op de schop. "Er is alleen een fout gemaakt bij de start en de uitvoering", zo constateerde hij.
'Geen doel op zich'
Overigens heeft Van der Weegen tegenover een aantal media enkele dagen geleden al zijn excuses aangeboden. Voor Adam Ahajaj (PvdA) was het vreemd dat de wethouder éérst de pers benadert en zich daarna pas zich tegenover de raad verantwoordt. "Als het debat al in de media is gevoerd, wat doen wij dan hier nog", merkte de sociaaldemocraat relativerend op. Namens D66 waarschuwde Carinne Elion dat het politiek bestuur zich niet teveel met storytelling mag vermengen. En: het vertellen van verhalen moet 'geen doel op zich worden', zo hield ze de commissie voor: "Het moet een middel blijven!"
'Niet in een kramp schieten'
Alleen vanuit GBWP en de VVD klonken er andere geluiden. Dominique Hopmans (VVD) constateerde dat de politiek 'lering getrokken' heeft uit het débalce en Evert Weys (GBWP) wil na alle commotie de draad weer oppakken. Hij richt zijn vizier vooral op de toekomst. "Laten we niet in een kramp schieten en geloof houden in het concept", sprak hij.
Video: Wethouder Arjan van der Weegen verontschuldigt zich tegenover de Bergse gemeenteraad.